آکواپونیک در مقیاس خانگی
برپایی یک سیستم آکواپونیک در مقیاس خانگی به شرایط و اهداف خاص بستگی دارد. اکثر افراد در هوای سرد تصمیم می گیرند که این سیستم را در گلخانه خود ایجاد کرده و در تمام طول سال نگه دارند. زیرا در آکواپونیک، از آبزیان گرمادوست استفاده می شود و محصولات پرورش یافته در آن به آب گرم نیاز دارند. دراین مقیاس، سیستم هایی با تانکی برای پرورش ماهیها به ابعاد 1000 لیتر و فضایی برای رشد گیاهان به مساحت 3 متر مربع که قادر به برطرف نمودن احتیاجات محصولات کشاورزی مورد نیازیک خانواده باشد، محسوب می شود.
شما نیز می توانید این سیستم کشت را در حیاط خلوت خود و یا در یک باغ سبزی معمولی امتحان نمائید و انواع غذاهای دریایی را به همراه سبزیجات در آپارتمان یا خانه خود پرورش دهید. اگر تجربه کافی در این زمینه را ندارید، پیشنهاد می شود که از یک سیستم کوچک آغاز نمایید.
چگونگی کشت در طرح آکواپونیک خانگی
کشت در بستر، اغلب برای واحدهای کوچک آکواپونیک طراحی می شود. این روش برای بسیاری از شرایط آب و هوایی مناسب است. این روش محیط مناسبی برای استقرار ریشه گیاهان فراهم می آورد، همچنین به عنوان یک فیلترمکانیکی بیولوژیکی عمل می کند. جریان آب درون بستر کشت به صورت جزر و مدی است و آب در سطح بستر تا حد مشخصی بالا آمده و مجددا به سطح قبلی خود باز می گردد. این عمل سطح اکسیژن اطراف محیط ریشه را افزایش داده و همچنین فعالیت باکتریهای نیتریفیکاسیون را جهت تبدیل آمونیاک تسهیل می نماید.
یک واحد آکواپونیک با روش بستر کشت به صورت استاندارد شامل یک مخزن ماهی و بستر کشت جهت سیستم هیدروپونیک گیاهان است. در یک واحد کوچک در این روش بطور معمول حجم مخزن ماهی برابر ۱ متر مکعب و سطح بستر کشت ۳ تا ۴ متر مربع در نظر گرفته می شود. عمق بستر کشت بسیار مهم می باشد زیرا فضای مورد نیاز رشد ریشه ها را فراهم می آورد و میزان آن به نوع گیاه و حالت رشد آن بستگی دارد. اگر از سبزیجات میوه ای مانند گوجه فرنگی، بامیه و یا کاهو استفاده می شود عمق بستر باید ۳۰ سانتیمتر در نظر گرفته شود و در سبزیجات برگی کوچک مانند ریحان و جعفری و …عمق بستر را می توان ۱۵ تا۲۰سانتیمتر در نظر گرفت.
اجزای پایه سیستم آکواپونیک
هر سیستم آکواپونیک شامل اجزای مخزن، بستر رشد، پمپ ها و سخت افزارها، ماهی و گیاهان است. گزینه های زیادی برای افزودن به آنها وجود دارد که به شرایط و اهداف خاص بستگی دارد.
۱- مخزن
در تئوری، سیستم آکواپونیک میتواند برای تولید یک پوند ماهی در هر گالن آب استفاده شود. با این حال، هنگام شروع، بهتر است یک ماهی برای هر ۱۰ گالن در نظر بگیرید تا اطمینان حاصل شود که سیستم از تعادل خارج نخواهد شد (علاوه بر ماهی، فضای بیشتری برای شنا نیاز است). اکثر افراد کار خود را با بشکه ۵۵ گالنی یا جعبه مربع ۲۲۵ گالنی شروع میکنند. این دو اندازه، اندازه های استاندارد مواد غذایی هستند که به راحتی قابل بازیافت میباشند. همچنین برای مخازن بزرگتر از استخرهای وینیل سرپوشیده میتوان استفاده کرد.
۲- بستر رشد
سبزیجات شما برای رشد به ظرف های مقاوم به آب نیاز دارند تا محیطی مناسب برای رشد گیاهان را فراهم کند. برای این منظور، محصولات و همچنین روش های مبتکرانه فراوانی وجود دارد. ساده ترین راه استفاده از جعبه های چوبی کم عمق (۱۵ تا ۲۵ سانتیمتر) می باشد که همانند بسترهای معمولی سبزیجات بوده و دارای خطوط آبگیری است.
سپس، هر جعبه با محیط رشد مناسب، مانند پرلیت گلخانه که بسیار سبک بوده و میتوان آن را از زمین بلند کرد و یا ماسه خوب (ارزان، اما سنگین) پر میشود. کوکو کویر که از محبوب ترین و پرطرفدارترین محیط های کشت می باشد، اغلب برای حفظ رطوبت و هوا مورد استفاده متخصصان قرار می گیرد. مخلوط سه قسمت مساوی از محصولات مختلف یک شرایط عالی را فراهم میکند. شما می توانید یک منطقه رشد را تا ۱۰ برابر سطح مخزن ماهی برنامه ریزی کنید.
۳- پمپ ها و سخت افزارها
پمپ آب یکی از مهمترین اجزای سیستم آکواپونیک است که باید کاملا اتوماتیک باشد. آب مخزن ماهی غنی از مواد مغذی بوده و کود عالی برای گیاهان و سبزیجات محسوب می شود. بنابراین، برای گردش آب بین دو محیط و ایجاد سیستم چرخشی، وجود پمپ ضروری است. پمپ می تواند آب را از بسترهای بزرگ رشد جمع آوری کرده و آن را به مخازن منتقل کند و یا می تواند به انتهای مخزن منتقل کرده و آن را روی سطح بسترهای رشد هدایت کند (اگر بالاتر از سطح مخزن باشد).
بستر به شبکه ای از لوله های PVC نیاز دارد تا آب را در مخزن ماهی توزیع کند. بدین منظور سوراخ های یک چهارم اینچی با فاصله ۱۵ سانتی متری در هر لوله ایجاد شده و لوله ها به صورت موازی با فاصله ۳۰ سانتی متر از هم قرار می گیرند. شما می توانید گیاهچه ها را در سوراخهای کوچک لوله PVC قرار دهید. برای تهیه سیستم آکواپونیک یک قطعه سخت افزاری کاملا حیاتی وجود دارد که آن هم برای تهیه اکسیژن کافی برای ماهیان می باشد.
۴- ماهی
وظیفه ماهی در سیستم آکواپونیک تامین کود ارگانیک مورد نیاز گیاهان می باشد. بنابراین باید ماهیانی را برای نگهداری در این سیستم انتخاب کنید که بتوانند در شرایط خاص این اکوسیستم سالم بمانند. هنگام انتخاب ماهیان برای پرورش در این سیستم باید نیازهای تغذیه‌ای، مقاومت pH، مقاومت دمایی، اندازه ماهی، اکسیژن مورد نیاز و البته نیازهای خودتان را نیز در نظر بگیرید.
تیلاپیا رایج ترین گونه مورد استفاده در سیستم های آبزی پروری کوچک است. با این حال، این ماهی یک گونه گرمسیری بوده و به دمای بین ۲۱ تا ۳۲ درجه سانتی گراد نیاز دارد تا به خوبی رشد کند. آنها قابلیت تحمل وجود مواد زیاد را داشته و از شرایط آب حداکثر استفاده را می کنند. همچنین می توان از گربه‌ماهی برای پرورش در سیستم آکواپونیک انتخاب نمود. این انتخاب دلایل زیادی دارد که از جمله می توان به طعم خوب گربه‌ماهی، نیاز به اکسیژن کم، مقاومت بالا در برابر آب و هوای سرد و تغذیه آسان و ارزان اشاره کرد.
۵- گیاهان
برخی از گیاهان نسبت به سایر گیاهان مواد غذایی سیستم آکواپونیک را به خوبی جذب می کنند. کاهو، کلم بروکلی، اسفناج، ریحان، کرفس و غیره، مواد مغذی موجود در آب ماهی را به خوبی جذب کرده و نیازی به مکمل های غذایی ندارند. همچنین، میوه هایی نظیر تمشک، توت فرنگی و غیره و سبزیجاتی نظیر گوجه فرنگی، خیار و کدو سبز به عنوان کود آلی بوده و در سیستم هیدروپونیک کشت می شوند. گیاهانی را برای کاشت در سیستم آکواپونیک انتخاب کنید که از قبل ریشه داشته باشند.
قرار دادن سیستم در کنار هم
1.مدیریت و تنظیم دقیق
به منظور فراهم شدن اکسیژن کافی برای ماهی ها، هوادهی باید به صورت ۷/۲۴ دور صورت گیرد. همچنین پمپ باید آب را از مخزن به بستر رشد منتقل کند که برای این منظور یک تایمر در نظر گرفته می شود که در روز چندین بار روشن می شود. شما باید فراوانی و طول آبیاری را آزمایش کنید. هدف از این کار این است که آب به اندازه کافی برای ماهی تمیز باشد، اما باید از نگهداری بیش از حد محیط جلوگیری شود و آب به طور مرتب در سیستم چرخش داشته باشد.
به طور معمول، ماهی ها غذای زیادی را میخورند. ماهی ها باید سه بار در روز به مدت ۲۰ دقیقه تغذیه شوند. تغذیه کننده های اتوماتیکی وجود دارد که میتواند به صورت ساده و خودکار عمل کرده و فرآیند تغذیه را ساده تر کنند. اما نکته کلیدی این است که باید غذادهی را با قطعات کوچک و ریز شروع نماییم و به سیستم فشار زیادی وارد نکنیم. تغذیه بیش از حد ماهی ها اشتباه بوده و باعث کاهش سرعت چرخش می شود. هنگامی که با یک سیستم ساده کار می کنید، با گسترش سیستم به موفقیت دست خواهید یافت.